در این مقاله به سراغ راهکارهایی برای افزایش تمرکز هنگام مطالعه خواهیم رفت. این مقاله برای شما مناسب است اگر:
- در حین درس‌خواندن حواستان بیش از حد پرت می‌شود
- برای خواندن یک کتاب لازم است چند بار به عقب بازگردید
- هنگام مطالعه و درس‌خواندن پریشان‌فکری را تجربه می‌کنید
- تمایلی به مطالعه ندارید
منظور از تمرکز در هنگام مطالعه چیست؟
اینکه بتوانیم در هنگام مطالعه، تنها به پردازش اطلاعاتی که مرتبط با متن کتاب است بپردازیم و سایر اطلاعات و افکار را نادیده بگیریم می‌توان گفت از حداکثر توان تمرکز خود برای مطالعه استفاده کرده‌ایم
آیا تمرکز هنگام مطالعه این‌قدر جدی است؟
می‌شود ده‌ها دلیل را برای حفظ تمرکز در هنگام مطالعه نام برد؛ اما ازآنجاکه باید زودتر از هر چیز به سراغ راهکارها برویم، در اینجا تنها به دو دستاورد بی‌نظیر تمرکز در هنگام مطالعه خواهم پرداخت تا از اهمیت آن آگاه‌تر شوید
تمرکز در هنگام مطالعه باعث افزایش توان حافظه می‌شود:
شما آن چیزی را به‌خاطر می‌سپارید و به‌خوبی یاد می‌گیرد که به آن توجه داشته باشید. اطلاعات به‌وسیله توجه‌کردن، وارد حافظه حسی می‌شود و پس از آن وارد مراحل بعدی به‌خاطر سپاری می شود. بدون شک ناچیزترین مقدار کم‌توجهی نیز می‌تواند بر روی یادگیری و درک مطلب در مطالعه تأثیر مستقیم داشته باشد
با تمرکز در هنگام مطالعه درک مطلب بالاتری را تجربه می‌کنید:
ما برای یادگیری اطلاعات جدید نیاز داریم آنها را به اطلاعات قبلی ارتباط دهیم و این موضوع به غیر داشتن توجه امکان‌پذیر نیست. «الان دقیقاً چی خونم؟» این سؤالی است که بیشتر ما در هنگام مطالعه از خود می‌پرسیم! یکی از دلایل نامفهوم بودن کلمات کتاب، ناتوانی در ایجاد رابطه بین کلمات جدید با کلمات قبلی است. اما وقتی تمرکز کافی به اطلاعات موجود در کتاب داشته باشیم، با بالاترین سطح یادگیری همراه خواهیم شد
4 راهکار برای تقویت تمرکز در هنگام مطالعه:
1 انگیزه را بشناسید:
- چرا باید کتاب را بخوانم؟
- دستاورد من پس از خواندن این کتاب چیست؟
- اصلاً چرا باید سختی مطالعه را به جان بخرم؟
اگر پاسخ این چند سؤال را نداشته باشید، به‌احتمال زیاد در فرایند تمرکزکردن ناتوان هستید! پیداکردن انگیزه برای مطالعه می‌تواند یک عامل بسیار مؤثر در افزایش تمرکز هنگام مطالعه باشد. انگیزه به‌عنوان یک نیروی درونی، شما را به ادامه فعالیت‌های مطالعه ترغیب می‌کند. داشتن انگیزه کافی برای مطالعه به شما امکان می‌دهد حتی به ریزترین جزئیات هم توجه کنید. چرا که یادگیری آنها برای شما معنادارتر خواهد شد و می‌دانید قرار است به چیزی پس از خواندن این کتاب یا جزوه برسید
به طور خلاصه، انگیزه به‌عنوان یک منبع انرژی داخلی بسیار مهم، تمرکز در مطالعه را به‌شدت افزایش می‌دهد و در بهبود کیفیت یادگیری و دستیابی به اهداف مطالعه کمک می‌کند.
2 بازگشت مجدد به مطالعه روشی برای افزایش تمرکز:
فرض کنید در حال مطالعه، به یاد آخرین قهوه‌ای که در کافه به همراه دوستتان میل کرده‌اید می‌افتید. به‌احتمال زیاد، فکر خوردن قهوه، افکار مشابه زیر را برای شما تداعی خواهد کرد (در این مثال نام دوست شما رضا است)
- چقدر هوا سرد بود اون شب
- چرا رضا پول قهوه‌هایی که می خوره رو حساب نمی کنه؟
- رضا هم مثل بقیه شده
- فلانی چقدر تغیر کرده بود
- نکنه این سری هم من باید پول قهوه رو حساب کنم!
- و اگر حواسمان نباشد شاید ده ها دقیقه درگیر افکار منفی زیادی شویم
بازگرداندن توجه به مطالعه در هنگامی که درگیر افکار غیرمرتبط می‌شویم، یک تکنیک بسیار مفید برای افزایش تمرکز است. این تمرین به اسم “تمرین بازگشت به تمرکز” شناخته می‌شود و بسیاری از افراد از آن بهره می‌برند. وقتی که در حال مطالعه هستید و ذهنتان به طور طبیعی به افکار یا مسائل غیرمرتبط کشیده می‌شود، به‌جای غرق‌شدن در افکار، تلاش کنید آگاهانه توجه خود را به مطالعه بازگردانید. این به معنای تنظیم دوباره توجه به مطالعه است به طور مثال، وقتی احساس می‌کنید که ذهنتان به سمت افکار غیرمرتبط کشیده شده است، می‌توانید نفس عمیقی بکشید و به خودتان بگویید: “الان وقت مطالعه هست لعنتی” سپس به مطالعه بازگردید و تمرکز خود را به سمت مطالعه معطوف کنید
این تمرین به شما کمک می‌کند که از حواس‌پرتی آگاه شوید و بتوانید به‌سرعت تمرکز خود را بازیابی کنید. با تمرین مکرر این تمرین، می‌توانید توانایی خود در حفظ تمرکز بهبود دهید و هر بار که توجهتان از مسیر خارج می‌شود، آن را به بهترین شکل ممکن به مطالعه بازگردانید.
3 یادداشت کردن و زمان بندی افکار:
یادداشت‌کردن افکار و زمان مشخص‌کردن برای بررسی آنها، دو روش مهم در بهبود تمرکز هنگام مطالعه هستند. وقتی که حواس‌پرتی‌ها یا افکار غیرمرتبط به به سراغتان می آید، یادداشت‌کردن آنها باعث می‌شود تا ذهن شما از آنها آزاد شود و دیگر نیازی به فکرکردن درباره آنها نداشته باشید.
همچنین، با یادداشت‌کردن حواس‌پرتی‌ها و افکار غیرمرتبط، ذهن به خود اعلام می‌کند که آن کارها تمام شده‌اند و دیگر نیازی به فکرکردن درباره آنها ندارد در نتیجه می‌توانید با آرامش بیشتری به مطالعه بپردازید و تمرکزتان را از دست ندهید
نکته‌ای مهم در مورد یادداشت‌کردن و زمان‌بندی افکار:
تحت هر شرایطی از بدقولی برای پرداختن به افکار دور شوید! به طور مثال اگر در هنگام مطالعه، فکر میل‌کردن چایی به سراغتان خواهد آمد، پس از یادداشت‌کردن آن فکر و مشخص‌کردن زمان (مثلاً بعد از مطالعه میرم چایی می‌خورم) حتماً به سراغ انجام آن کار بروید. هر گونه بدقولی شما برای بررسی افکار، باعث گول‌زدن مغز و در نتیجه بی‌ثمر بودن این تکنیک خواهد شد.
4 بهترین استفاده را از زمان داشته باشید:
در طول روز چند ساعت را برای مطالعه در نظر می‌گیرید؟ و آیا در بین این ساعت‌ها استراحت جدی هم دارید؟ از دیگر روش‌های مؤثر برای افزایش تمرکز در هنگام مطالعه، مدیریت بهینه زمان است. در این روش تلاش می‌کنیم زمان مطالعه را به بازه‌های زمانی کمتر و البته باکیفیت تبدیل کنیم البته برای انجام این کار باید بدانید که چه مدت زمانی برای توجه شما مناسب است. اینکه به طور دقیق ظرفیت خود را بشناسید و باتوجه‌به آن، بازه‌های زمانی کوتاه‌تری برای مطالعه در نظر بگیرید می‌تواند به بهبود تمرکز شما کمک کند
یکی از تکنیک‌های معروف مدیریت زمان و افزایش تمرکز، تکنیک پومودورو است. در این تکنیک، زمان را به بازه‌های کوتاه (معمولاً 25 دقیقه) تقسیم می‌کنیم و در طی هر بازه معین، به تمرکز کامل روی مطالعه خواهیم پرداخت. بعد از پایان هر بازه، یک استراحت کوتاه (معمولاً 5 دقیقه) را در نظر می‌گیریم تا ذهنمان استراحت کند.
در کل، مدیریت زمان به همراه تکنیک پومودورو می‌تواند به شما کمک کند تا بهترین استفاده از زمان مطالعه داشته باشید و تمرکز خود را افزایش دهید. این راهکارها به شما کمک می‌کنند که به شکل مؤثرتری در مطالعه عمل کنید و به دستاوردهای بزرگ‌تری در مسیر یادگیری دست یابید.
جمع‌بندی افزایش تمرکز هنگام مطالعه:
در این مقاله به سراغ چهار اقدام کاربردی برای افزایش تمرکز در هنگام مطالعه رفتیم. اکنون زمان اجرای این برنامه‌ها است، بنابراین از خود بپرسید به چه شکل می‌توانید این روش‌ها را در زندگی روزمره و برنامه‌های مطالعه خود قرار دهید