وقتی برای رفع تشنگی، در حال رفتن به سمت یخچال هستید به کش شلوار خود فکر نمیکنید! این بخشی از قدرت مغز و البته سیستم توجه می باشد. در طول روز از انوع مختلف توجه استفاده خواهیم کرد به همین دلیل، آگاهی و شناخت مدل های مختلف توجه، باعث بهبود در مدیریت آن خواهد شد در این مقاله به سراغ انواع توجه خواهیم رفت و برای تقویت هر یک از انواع آن، به معرفی یک تمرین کاربردی خواهیم پرداخت
توجه چیست:
وقتی درگیر انجام دادن فعالیتی با یک هدف مشخص هستیم و مغزمان از بین اطلاعات زیادی که در دسترس دارد، پردازش اطلاعات مربوط به آن هدف یا برنامه را در اولویت قرار میدهد میتوان گفت به آن فعالیت توجه کرده ایم
انواع توجه :
1 توجه انتخابی از انوع توجه:
اکنون که در حال مطالعه این مقاله هستید، توجه خود را از محیط اطراف کاهش و به خواندن این متن اختصاص داده اید. در طول روز اطلاعات زیادی را دریافت خواهیم کرد از شنیدن هزاران بوق ماشین گرفته تا صدای برخورد قاشق و چنگال به ظرف های سر سفره….
یکی دیگر از انوع توجه، توجه انتخابی می باشد. توجه انتخابی یعنی از بین اطلاعات در دسترس که به وسیله حواس پنج گانه (بینایی،شنوایی،لامسه،چشایی،بویایی) دریافت میشود، به موضوعی خاص که دوست دارم توجه کنم. این نوع توجه به ما امکان میدهد در حالی که در مترو نشسته ایم به خواندن کتاب مشغول شویم و یا وقتی در حال میل کردن چایی هستیم به جای توجه به صدای نمکیه،نمکی… به طعم فوق العاده چای دقت کنیم
توجه انتخابی به معنای تمرکز کردن بر روی یک موضوع یا وظیفه خاص و در عین حال صرف نظر کردن از مسائل و اطلاعات غیرضروری است. در واقع شما در این نوع توجه به طور هدفمند تصمیم می‌گیرید به چه چیزی توجه و چه چیزی را نادیده بگیرید افرادی که در انتخاب کردن توجه خود ناتوان هستند دچار درمانده گی ذهنی خواهند شد. فکر کردن های بیش از حد به یک موضوع و چسبیدن به یک فکر از زجر آور ترین فرایندهای ذهنی میباشد(چسبیدن به یک فکر و ناتوانی در کنترل آن،به مانند بستن 50 باره درب منزل با اینکه یقین داریم بسته است میباشد)
تمرین تقویت توجه انتخابی که یک مرل از انواع توجه می باشد:
به صورت کاملا تصادفی یک قطعه موسیقی را انتخاب و آن را درگوشی خود پخش کنید تا حد امکان صدای آن را کاهش دهید، آنقدر که به سختی قابل شنیدن باشد. هرگاه توجه شما به سمت چیز دیگری منحرف شد، تلاش کنید مجدد به موسیقی بازگردید. انجام این تمرین در طول روز توانایی شما را در تقویت این بخش از توجه افزایش خواهد داد
- نکته مهم : از موسیقی های آشنا استفاده نکنید چرا که مغز با حدس زدن متن موسیقی، از توجه شما به آن می کاهد
2 توجه متناوب از انواع توجه:
وقتی در حال پختن کباب شامی با دستور عمل سامان گلریز هستید، در عین حال که توجه خود را به تبلیغات دیگ و کاسه آقای گلریز میدهید، بخشی از توجه شما نیز به رنده شدن سیب زمینی ها و میزان حرارت زیر تابه اختصاص داده شده است. در مثالی دیگر وقتی در حال راننده گی هستید و با تلفن همراه خود حرف میزنید از این نوع توجه استفاده میکنید
توجه متناوب که یکی از انواع توجه است، یعنی توانایی انجام چند کار را در یک زمان داشته باشیم و بتوانیم آن ها را مدیریت کنیم. توجه متناوب به ما امکان میدهد به چند کار متفاوت به صورت همزمان بپردازیم. البته همانطور که در مقاله چندکاره گی نیز اشاره شد ما توانایی انجام چند کار را به صورت همزمان نداریم و تنها سرعت بینظیر مغز در تغیر توجه این امکان را برای ما فراهم خواهد ساخت آسیب های جدی این نوع از توجه، انرژی زیادی را از مغز خواهد گرفت
راهکاری برای تقویت توجه متناوب که یک نوع از توجه است:
با پذیرش این واقعیت که ما توانایی انجام چند کار را به صورت همزمان نداریم به شما پیشنهاد میکنم برای افزایش کیفیت کارهایتان، به هر یک از آن ها زمانی اختصاص دهید توجه داشته باشید وقتی در حال انجام یک کار مشخص هستید از کارهای دیگر فاصله بگیرید انجام این تمرین به شما اجازه میدهد سیستم توجه خود را به یک موضوع مشخص تقویت کنید و با کمترین عوامل حواس پرتی به ادامه توجه بپردازید
3 توجه پاییدار :
دقایق طولانی را برای خواندن کتابی که دوست دارید یا فیلمی که مورد علاقه تان است زمان اختصاص خواهید داد. در این حالت در حال استفاده از توجه پاییدار یا مداوم هستید
توجه پاییدار به معنای تمرکز بی‌وقفه و مداوم بر روی یک فعالیت، وظیفه یا موضوع خاص است. وقتی شما توجه مداوم دارید، تمام توان و انرژی ذهنی خود را به آن فعالیت یا وظیفه اختصاص خواهید داد و از تغییر توجه به مسائل دیگر پرهیز میکنید با استفاده از این نوع توجه توانایی افراد در به اتمام رساندن کارهای مدنظر با بیشترین میزان کیفیت مواجه خواهد شد
یک راهکار برای استفاده بهتر از توجه پاییدار:
هنگامی که در حال انجام کاری با تمرکز هستید عوامل حواس پرتی را از خود دور کنید نتایج یک پژوهش نشان میدهد بعد از منحرف شدن توجه از موضوعی که به آن توجه کرده ایم 23 دقیقه زمان نیاز است تا مجدد به آن میزان از توجه بازگردیم میتوانید برای مدیریت بهتر عوامل حواس پرتی در هنگام تمرکز، اقدامات زیر را انجام دهید:
- تلفن همراه را از خود دور کنید
- صدا های محیط را تا حد زیادی کم کنید(میتوانید از گوش گیرها نیز استفاده کنید)
- به محیط خود نظم دهید
جمع بندی انواع توجه:
از توجه پاییدار در مطالعات، توجه انتخابی در تصمیم‌گیری‌ها و توجه متناوب در مواقع چابکی و تغییر ضروری توجه استفاده کنید با اینکار از بهترین حالت توجه خود استفاده خواهید کرد در این مقاله به بررسی انواع توجه پرداختیم تا از ظرفیت بیشتر مغز و سیستم توجه در جهت افزایش بهره وری کارها استفاده کنیم
