پس از معرفی و خلاصهای که از کتاب تمرکز نوشته دانیل گلمن، تصمیم داریم به سراغ خلاصه کتاب ذهن متمرکز اثر مایکلهایت برویم. هدف من از نوشتن خلاصه کتابها، بهاشتراکگذاری چیزهایی است که از کتاب یاد گرفتهام و تبدیل آن دانستهها به اقدامهایی که ما را در مسیر تغیر هدایت کند
بنابراین، پیشنهاد میکنم اگر دوست داشتید یادگیری خودتان را عمیقتر کنید، حتماً به سراغ مطالعه کامل کتاب بروید و به خلاصه آن اکتفا نکنید. ناشر این کتاب آریانا قلم است که باتوجهبه تجربه شخصیام پس از مطالعه ۳ کتاب از این نشر، بهتر است بگویم در انتخاب موضوع، ترجمه و صفحهآرایی، از بهترینهاست.
در این جا خلاصه کتاب ذهن متمرکز را به نوشته من (کاظم راهداری) و نقل به مضمون از نویسنده کتاب یعنی مایکلهایت میخوانید.
مخاطبان کتاب ذهن متمرکز چه کسانی هستند
ازآنجاکه کتاب ذهن متمرکز بهصورت کاملاً تخصصی به موضوع بهرهوری و کاهش حواسپرتی میپردازد، بهتر است بگوییم مخاطبین این کتاب نیز افرادی هستند که به دنبال افزایش اثربخشی و کارایی در هنگام کار هستند
بنابراین شاید این کتاب برای بعضی افراد مفیدتر باشد، مانند:
- مدیران سازمان
- صاحبان کسبوکار
- کارمندان
- مدیران پروژه
- فریلنسرها
نویسنده کتاب ذهن متمرکز کیست؟
مایکلهایت، نویسنده، پادکستر، مدیر و سخنران در زمینه رهبری است او در والاستریت ژورنال، نیویورکتایمز و یواِس ای، نویسنده چندین کتاب پرفروش بوده است
مدت طولانی در صنعت نشر مدیر بوده و به گفته خودش، یک شب از درد قفسه سینه مجبور میشود به پزشک مراجعه کند و پس آزمایشها و بررسیهای انجام شده متوجه میشوند مشکلی در کار نیست و مایکلهایت به دلیل استرس زیاد، به رفلاکس معده دچار شده است
تصمیم وی برای تحقیق در مورد سیستم بهرهوری جدی شد و او تجربیاتش را در این کتاب با خواننده به اشتراک خواهد گذاشت. یکی از ویژگیهای کتاب ذهن متمرکز را میتوان استنادهای نویسنده به پژوهشهای علمی دانست و این موضوع باعث شده این اثر از دسته کتابهای بازاری و شبهعلمی فاصله بگیرد.
بخشهای اصلی کتاب ذهن متمرکز اثر مایکلهایت کداماند؟
کتاب در ۳ بخش و ۹ فصل فهرست شده و به نظر میرسد این سه بخش به هم مرتبط هستند
بخش اول به باورها و ذهنیتمان نسبت به بهرهوری میپردازد، بخش دوم پیشنهاد خلوتکردن سر را میدهد و سومین بخش به سراغ اقدام و عملیاتیکردن دانستهها خواهد رفت.
مقدمه ای برای خلاصه کتاب ذهن متمرکز اثر مایکلهایت
بهتر است قبول کنیم توجه کمیابترین منبع این روزگار است و همانطور که هربت سایمون میگوید «کثرت اطلاعات به معنای فقر توجه است» ما عادت داریم همه چیز را در توجه خود قرار دهیم، درعینحال که کار میکنیم، در اینستاگرام نیز بچرخیم و یا به پیامهایی که در تلگرام دریافت کردهایم پاسخ دهیم. اما فراموش نکنیم، تمرکز بر همه چیز به معنای تمرکز بر هیچچیز است (برای مطالعه بیشتر می توانید مقاله اقتصاد توجه را مطالعه کنید)
ما زیاد کار میکنیم و کمتر دستاورد داریم. ایجاد شکاف بین چیزی که میخواستیم و چیزی که واقعاً به دست آوردهایم، باعث کاهش انگیزه برای انجامدادن و ادامه کار خواهد شد
بخش اول کتاب ذهن متمرکز اثر مایکلهایت | دست نگه دارید
خیلی از ما به این باوریم که کار بیشتر حتماً خروجی بیشتری را به همراه دارد
میتوان گفت این ذهنیت را از عصر صنعت به یادگار داریم، اما نباید فراموش کرد ما برای فکرکردن استخدام میشویم و استخدام میکنیم نه برای کارکردن در دوران صنعت.کارکردن زیاد باعث اضطراب خواهد شد و این موضوع ما را فرسوده میکند
ما در لابهلای کارها گرفتار میشویم و در نتیجه شاد بودن را از خود سلب میکنیم. مایکلهایت با اشاره به اینکه اکثر ما در زمان استراحت هم کار میکنیم، یادآوری میکند که میزان بهرهوری کارمندان شادتر، از کارمندانی که مضطرب هستند بیشتر است
میتوان گفت هدف از بهرهوری، کار کمتر و نتیجه بیشتر است. ما انسان هستیم و نیاز به آزادی داریم. آزادی برای انجامدادن کارهایی که دوست داریم، تفریحکردن، در کنار خانواده بودن و….
مایکلهایت در کتاب ذهن متمرکز، از خوانندگان میخواهد، تغیری در باورهای خود نسبت به بهرهوری بدهند چرا که ریختن آب در تشت سوراخ، هیچ فایدهای نخواهد داشت.
همینقدر که بدانیم آزادی و لذتبردن از زندگی، بهاندازه کارکردن اهمیت دارد کافی است و پیشنهاد او به من و شما، خلاصشدن از بند اسارت ذهنی نسبت بهنوعی بهرهوری که بیشتر شبیه بردگی است تا بهرهوری.
بهرهوری یعنی کارهایی که بیشتر دوست دارید، بیشتر انجام دهید
همه ما ۱۶۸ ساعت در هفته زمان داریم، اما چرا یک نفر بهترین بهرهوری را تجربه میکند و یک نفر روز بهروز در چرخه معیوب کارهای انجام نشدنی گرفتار میشود؟
می توانید با پیدا کردن علاقه خودتان و تلاش برای کسب مهارت در آن حوزه، کارهایی را انجام دهید که هر کسی توانایی انجام دادن آن را ندارد.
بهتر است بی خیال استعداد شویم چرا که استعداد ما را پول دار نخواهد کرد. شما می توانید در چند مورد استعداد داشته باشید، اما تا زمانی که حرفه ایی نشوید، نمی توانید به واسطه آن پیشرفت کنید. شاید باید به تقویم روزانه نگاهی بیندازیم و از خودمان سؤال کنیم «کدام یک از کارهایی که انجام میدهم را دوست دارم و از انجامدادن کدام کارها متنفرم؟»
توجه به زمان و انرژی، در خلاصه کتاب ذهن متمرکز اثر مایکلهایت
اگر مانند من اهل شستن ظرف باشید، قبل از شستن ظرفها، بر روی اسکاچ مایع ظرفشویی میریزید و بعد از کمی شستشو متوجه میشوید که اسکاچ نیاز به ریختن دوباره مایع دارد حتی اگر بهترین اسکاچ دنیا را هم داشته باشید، تا زمانی که مایع ظرفشویی بر روی آن نریزید، ظرفهای شما بهخوبی شسته نمیشوند (حتی اگر پنجاه بار آن اسکاچ را بفشارید)
ذهن و بدن ما برای بهتر کارکردن نیاز به انرژی دارد. یکی از پژوهشهایی که مایکلهایت به آن اشاره میکند، پژوهش الکساندرا میشل، استاد دانشگاه پنسیلوانیا که به قانون ۵۰ ساعت معروف است
اگر در طول هفته بیشتر از ۵۰ ساعت کار کنید، نهتنها از بهرهوری واقعی استفاده نمیکنید، بلکه اثربخشی آن کار نیز کاهش خواهد یافت. برای راحتی در شستن ظرفها از مایع استفاده کنید و برای استفاده بهتر از مغز و بدن، به خودتان استراحت دهید:)
بخوابید
نتایج یک مطالعه نشان میدهد جراحانی که نزدیک ۴۸ ساعت نخوابیدهاند، میزان خطاهای در طول روزشان بیشتر و کارهایشان را با تأخیر انجام میدهند
مایکلهایت به اهمیت خواب بر روی تصمیمگیری و سیستم مغزی اشاره میکند و با بیان اینکه کمخوابی میتواند بر روی خلقوخوی انسان تأثیر منفی بگذارد، خوانندگان را به خوب خوابیدن دعوت میکند
همچنین تلاش کنید مهارت چرتزدن در طول روز را تمرین کنید. چرتزدن در طول روز میتواند به شما انرژی دهد و از خستگیهایی که در ادامه روز به سراغتان میآید پیشگیری کند (تجربه شخصی من هم این موضوع را ثابت کرده است)
ورزش را جدی بگیرید
مایکلهایت اولین کسی نیست که از تأثیر ورزش بر روی تقویت تمرکز، بهرهوری و سلامت مغز حرف میزند
البته من و شما تردید نداریم که ورزشکردن میتواند عاملی برای بیشتر زندهماندنمان باشد، اما مشکل اکثر ما انگیزه نداشتن برای شروع ورزش است
اکثر افراد برای ورزشکردن به دنبال انگیزه و انرژی هستند درحالیکه ورزش خودش عاملی برای انگیزه است
میتوان گفت اگر انگیزه ندارید، بهتر است ورزش کنید
مرکز کنترل و پیشگیری از بیماریهای ایالات متحده میگوید روزانه ۲۵ دقیقه ورزش، باعث افزایش سلامتی و پیشگیری از مرگ زودرس خواهد شد. البته منظور از ورزش، شرکت در مسابقات جهانی تناسباندام نیست و حتی قدمزدن بعد از شام نیز، در گروه این ورزشها قرار دارند.
بخش دوم کتاب ذهن متمرکز اثر مایکلهایت | ببُرید
باور کنید خیلی از کارهایی که انجام میدهیم، کارهایی است که برایمان سودی ندارد و برنده آنها فقط اطرافیانمان هستند. در این قسمت از «خلاصه کتاب ذهن متمرکز اثر مایکلهایت» به کمکردن برنامهها و کارهای در طول روز میپردازیم
کارهای حذف شدنی
حتی اگر از «نه گفتن» به اطرافیان متنفر باشید و بترسید، تردید نکنید بهصورت ناخواسته همیشه در حال «نه گفتن» هستیم. این موضوع برای مایکلهایت از اهمیت بالایی برخوردار است و برای درک بهتر آن از «مبادلهکردن» سخن میگوید
اکثرمان برای انجامدادن کارهای اطرافیان، بیشتر از کارهای خودمان زمان اختصاص میدهیم، شاید به این دلیل است که نمیخواهیم نه بگوییم، اما بهتر است فراموش نکنیم، ما با انجامدادن کارهای اطرافیان، در حال «نه گفتن» به برنامهها و اولویتهای خودمان هستیم و میتوان گفت، برنامههای خودمان را قربانیِ انجامدادن کارهای اطرافیان کردهایم
وقتی به کارهای غیرضروری «بله» میگویید، در حال مبادله آن کار با کارهای مهم خودتان هستید و در واقع به برنامههای خودتان «نه» گفتهاید.
من هم مانند مایکلهایت، به شما پیشنهاد میکنم مراقب این مبادله باشید و از خودتان بپرسید، پاسخ مثبت دادن به این درخواست، باعث «نه گفتن» به کدام یک از برنامههایم خواهد شد و آیا ارزشش را دارد؟
کارهای انجامندادنی، قسمتی از خلاصه کتاب ذهن متمرکز اثر مایکلهایت
ما همیشه در حال یادگیری هستیم. دوست داریم کتابهای جدید را بخوانیم، پادکستهایی که دوست داریم گوش کنیم و در دورههای آموزشی که باعث رشدمان میشوند شرکت کنیم، اما کمتر برای کارهایی که نباید انجام شوند زمان اختصاص میدهیم.
یادگیری خیلی خوب است، به شرطی که از اشتباهات و کارهایی که نباید انجام میدادیم هم درس بگیریم
مایکلهایت در کتاب ذهن متمرکز خود به این موضوع اشاره میکند که برای کاهش حواسپرتی و افزایش بهرهوری، لیستی از کارهایی که نباید انجام شوند درست کنید و از اشتباهات خودتان درس بگیرید.
استفاده از روتین، بخشی از خلاصه کتاب ذهن متمرکز اثر مایکلهایت
یکی دیگر از کارهایی که می توان برای پس گرفتن زمان و حذف کردن کارهای در طول روز انجام داد، اضافه کردن روتین در برنامه روزمره است و ما نیز این بخش را در خلاصه کتاب ذهن متمرکز اثر مایکلهایت جای داده ایم
آیا وقتی پشت فرمان ماشین مینشینید، ساعتها به این که چه کاری باید انجام دهید فکر میکنید؟ قطعاً نه. شما میدانید پس از نشستن پشت فرمان، باید کمربند خودتان را ببندید و بعد از تنظیمکردن آیینهها، ماشین را استارت بزنید
ما همیشه در طول روز همیشه در حال انتخابکردن هستیم
- الان چه کاری انجام دهم؟
- بعدازاین پروژه باید چهکار کنم؟
- صبح بعد از پوشیدن لباس به دنبال سوئیچ بگردم یا لیوان آبی که روی میز گذاشتهام بخورم؟
میتوان یکی از ویژگی مشترک، بین افراد تأثیرگذار را «داشتن روتین» دانست
شاید در نگاه اول انجامدادن یک سریکار تکراری در هر روز بهظاهر خستهکننده باشد، اما با این کار ذهن خود را آزاد و از فکرکردنهای بیش از حد برای انتخابهایتان کم میکنید و مانند راننده حرفهای که بدون فکرکردن و تحلیل زیاد گاز را فشار میدهد، کارها را بهصورت خودکار انجام میدهید
مایکلهایت بهصورت مفصل در این مورد توضیح داده است، اما من در خلاصه کتاب ذهن متمرکز، تنها بهاضافه کردن روتین در سبک زندگی اشاره کرده ام
شما میتوانید در اول صبح یا آخر شب از روتین استفاده کنید و برنامههایی که نیاز است در آن قرار دهید. روتینی که در پایین میخوانید، روتین صبح من است و به شما نیز پیشنهاد میکنم برای خودتان یک روتین از برنامههای مفید درست کنید
- بیدارشدن از خواب
- جمعکردن رختخواب
- یک لیوان آبخوردن
- مسواکزدن
- ده دقیقه کشوقوس دادن
- انجام چند تمرین برای فن بیان
- و…
کارهایتان را به دیگران بسپارید
قبل از شروع این قسمت از خلاصه کتاب ذهن متمرکز اثر مایکلهایت، بهتر است تاکید کنم مخاطبان این قسمت ، مدیران و صاحبان کسبوکار هستند بنابراین اگر ضرورتی برای مطالعه این قسمت نبود، میتوانید از این قسمت چشمپوشی کنید و به سراغ بخش سوم بروید.
بنظرتان میشود شادی را خرید؟
وقتی از انجامدادن بعضی از کارها احساس خوی نداریم، میتوانیم زمان یک نفر را بخریم تا کارهایی که در قلمرو علاقهمان نیست انجام دهد.واگذارکردن کارها به افرادی که در آن کار مهارت دارند، به معنای تسلط بر کار و در نتیجه احساس شادمانی بیشتر است. مانند مایکلهایت پیشنهاد میکنم اگر از انجامدادن بعضی از کارها احساس خوبی ندارید، آن را به افراد حرفهای و کاربلد واگذار کنید و با خریدن زمانشان، شادی و احساس تسلط را به خود هدیه دهید
او بهصورت کامل به واگذاری میپردازد و با بررسی سلسلهمراتب واگذاری، تلاش میکند با حداقل خطا، کارها را به افراد حرفهای واگذار کنید، اما لازم میدانم به چند نکته مورد اهمیت در این قسمت اشاره کنم
با یکبار شکستخوردن از واگذارکردن مسئولیت به کارمندانتان، احساس سرخوردگی نداشته باشید و قبول کنید آدمهای زیادی هستند که از انجامدادن کارهایی که در قلمرو علاقه شما نیست، لذت میبرند.
اگر بهجای رهبری و مدیریتکردن تیم، تمام کارها را بر دوش خودتان انداختهاید و به این موضوع افتخار میکنید، بهتر است با تغیر این باور، بخش زیادی از مسئولیتهای در سازمان را به کارمندانتان تفویض کنید
اکثر مدیران در سازمان ها به سراغ انجام کارهای جعلی و ساده میروند و از انجامدادن کارهایی که با اهداف سازمان در یکجهت است فاصله میگیرند و تلاش دارند خودشان را با کارهایی که به سایرین محول کرده اند مشغول کنند!
بخش سوم کتاب ذهن متمرکز اثر مایکلهایت | اقدام کنید
بخش آخر کتاب ذهن متمرکز اثر مایکلهایت، به اقدامکردن و عملیکردن دانستههایی که آموزش داده میپردازد
عادت داریم در طول روز چندکار را بهصورت همزمان انجام دهیم. ما در یک مقاله بهصورت مفصل از آسیبهای چندکارگی حرف زدهایم، اما این موضوع را به یاد داشته باشید:
توجه بلافاصله از مغز پیروی نمیکند و هر گاه که توجه خود را از یک کار به کار دیگر منتقل میکنید، بخشی از توجه شما در کار قبلی مانده است
وقتی چندکارگی میکنیم، ده نمره از آیکیو کم میشود و این مقدار، دوبرابر زمانی است که ماریجوانا مصرف میکنیم.
برنامه هفت روز آینده
اگر برنامه و زمانمان را مدیریت نکنیم، بدون شک دیگران این کار را انجام خواهد داد. حتی اگر به برنامههایی که تعین کردهاید نرسید، بازهم از افرادی که برنامهریزی نکردهاند جلوتر هستید
مایکلهایت، برنامهریزی هفتگی را به سه بخش اصلی تقسیم میکند و از خوانندگان میخواهد برای داشتن هفته ایدهآل از این سیستم استفاده و کارهایشان را به سه قسمت اصلی که در پایین اشاره کردهام تقسیم کنند
- کارهایی که برای آنها استخدام شدهایم و به نمایش میگذاریم (روی صحنه)
- کارهایی که باید برای حرفهای شدن انجام دهیم؛ مانند زحمتها و تلاشهایمان (پشتصحنه)
- کارهایی که مربوط به احیاسازی است؛ مانند استراحت و معاشرت (خارج از صحنه)
برنامهریزی به این روش باعث میشود در هر لحظه آگاهانهتر عمل کنیم و بدانیم در هر زمان در کدام یک از این سه بخش قرار داریم. البته لازم است اشاره کنم این شکل از برنامهریزی برای همه افراد مناسب نیست و به قول خود مایکلهایت، نیاز به زمان دارد.
برنامهریزی متمرکز در طول روز
متوجه شدهام که مایکلهایت میخواهد یک هدف سهماهه داشته باشیم، آن را به اهداف هفتگی خلاصه کنیم و در هر روز ۳ اقدام برای رسیدن به هدف پایان هفته انجام دهیم
در طول روز تصمیم به انجامدادن دهها کار میگیریم و پایان شب احساس ناتوانی و فرسودگی را با تمام وجود احساس میکنیم. برنامهریزی متمرکز یعنی در یک روز توانایی انجامدادن سه کار را به شکل عمیق داشته باشیم
این شکل از برنامهریزی باعث میشود دستاوردهای بیشتری کسب کنیم و ازآنجاکه به برنامههای خود رسیدهایم، در پایان شب احساس تسلط بر زندگی خواهیم داشت
مایکلهایت در کتاب ذهن متمرکز، با اشاره به قانون پارتو (هشتاد درصد دستاوردها برای بیست درصد کارهاست) بیان میکند که اگر قرار است پانزده کار را در طول روز انجام دهیم، بیست درصد کارهایی که شمارا به اهدافتان نزدیک میکند انتخاب و انجام آنها را در اولویت قرار دهید (منظور انجامدادن ۳ کار اصلی بهجای ۱۵ کار است)
حواسپرتیها را به حداقل برسانید
اکثرمان از حواسپرتیهای در طول روز گلهمند هستیم. البته حواسپرتی در محیط کار از امروز و دیروز نیست و نزدیک صدسال عمر دارد
وجه مشترکی که در کتابهای افزایش بهرهوری، تقویت تمرکز و کاهش حواسپرتی دیده میشود، توجه به درد، برای رشدکردن است.
ما برای رهایی از کار سختی که باید انجام دهیم، به سراغ حواسپرتیها میرویم و این یعنی افت شدید تمرکز
اکثرمان عادت کردهایم کارهای آسان و جعلی را جایگزین کارهای دشوار و پر دستاورد کنیم. باید بپذیریم که انجامدادن بعضی از کارها (مخصوصاً اگر دستاوردی به همراه داشته باشد) دشوار و طاقتفرساست. توجه به این موضوع باعث میشود دیرتر کمحوصله شویم و با آگاهی بیشتری به سراغ کارهای عمیق خودمان برویم
۳ اقدام عملی پس از مطالعه خلاصه کتاب ذهن متمرکز اثر مایکلهایت
اگر اقدامی در جهت رشد خودمان از کتابهایی که میخوانیم استخراج نکنیم، بهاحتمال زیاد زمان خود را صرف مطالعه کتاب داستان کردهایم. در ادامه به اقدامهایی که میتوانیم در زندگی روزمره خود پس از خواندن خلاصه کتاب ذهن متمرکز اثر مایکلهایت پیادهسازی کنیم، اشاره خواهم کرد
۱. برای احیاسازی انرژی خودتان زمان اختصاص دهید
اگر میخواهید عمر با کیفیتی داشته باشید، بهرهوری بالایی را تجربه کنید و احساس رضایتمندی بیشتری کنید، زمانی را برای استراحتکردن و آرامش در نظر بگیرید
کارکردن زیاد شما را فرسوده میکند و در بلندمدت تأثیر زیادی بر روی تصمیمگیری و خلق خوی شما خواهد داشت. پیشنهاد من این است که در طول هفته زمانی را برای گفتگو با خانواده، قدمزدن در طبیعت و یا گوشدادن به موسیقی اختصاص دهید
همچنین میتوانید در یکزمان مشخص به مراقبه و یا مدیتیشن کردن بپردازید و از آرامش ذهنی بهرهمند شوید
۲. نه گفتن را تمرین کنید
از آنجا که خیلی از ما شهامت نه گفتن را نداریم، تصمیم گرفتم این بخش را نیز در خلاصه کتاب ذهن متمرکز اثر مایکلهایت اضافه کنم
از «نه گفتن» احساس شرمندگی نداشته باشید. هر بار که در حال بله گفتن هستید، در حقیقت دارید به چیز دیگری «نه» میگویید. از خودتان بپرسید آیا این مبادله منصفانه هست یا نه؟ آیا بله گفتن به این کار، ارزش نه گفتن به کارهای خودم را دارد؟
از نه گفتن احساس گناه نداشته باشید و بپذیرید نمیشود به همه درخواستها بله گفت.
۳. کارهای کمتری را در طول روز انجام دهید
فرهنگ همیشه مشغول بودن باعث شده همیشه در حال کارکردن باشیم و زمانهایی که کاری انجام نمیدهیم، عذاب وجدان داشته باشیم. انجامدادن ۳ کار در طول روز باعث میشود دستاوردهای بیشتری داشته باشیم و با تمرکز عمیق تر به سراغ برنامههای انجام شده برویم.
تردید نداشته باشید با انجام سه کار بهصورت متمرکز در طول روز، شانس موفقیت شما بیشتر خواهد شد البته بهتر است فراموش نکنیم، برنامهریزی به این سبک، نیازمند صرف زمان و تلاش است.
جمعبندی خلاصه کتاب ذهن متمرکز اثر مایکلهایت
در این مقاله با بررسی خلاصه شده از کتاب ذهن متمرکز، تلاش کردم دانستههای خودم را پس از خواندن این کتاب با شما همراهان گرامی به اشتراک بگذارم
امیدوارم همیشه متمرکز باشید و حداقل یکی از سه اقدام عملی را برای افزایش بهرهوری خود امتحان کنید.