در آینده انسان‌ها به دو گروه تقسیم می‌شوند: گروهی که دیگران توجهشان را بر عهده دارند و گروه دیگر کسانی هستند که با افتخار خودشان را حواس‌جمع می‌نامند…
این یکی از جملات تأثیرگذار از کتاب ذهن حواس‌جمع اثر نیریال است که هر خواننده‌ای را به فکر وامی‌دارد.
متنی که در حال خواندنش هستید، سومین خلاصه کتاب در زمینه تقویت تمرکز و توجه است که در وب‌سایت کاظم راهداری به آن خواهم پرداخت. من در بخش خلاصه کتاب‌ها، به سراغ چیزهایی می‌روم که از کتاب‌ها یاد گرفته‌ام
بدون شک بعضی از جاهای کتاب‌ها را متوجه نمی‌شوم و بعضی از مطالب مهم را از قلم می‌اندازم، اما تمام تلاشم را می‌کنم تا خلاصه‌ای از کتاب‌ها را به همراه چندین اقدام کاربردی برای عمل‌کردن به آموزه‌های آن بنویسم
همچنین به شما پیشنهاد می‌کنم اگر موضوع و محتوای نوشته شده کتاب باب میلتان بود، تصمیم به خرید آن بگیرید و به دنیای نویسنده وارد شوید.
کتاب ذهن حواس‌جمع اثر نیرایال را نشر آموخته چاپ کرده است که از نظر صفحه‌آرایی، ترجمه و پاورقی‌های بجا عالی بود، اما مشکل چاپ کتاب برای من دردسرساز شده بود چرا که بعضی از صفحات، کم‌رنگ‌تر از حالت عادی بودند و این مشکل باعث طولانی‌شدن زمان مطالعه من شد.
کتاب ذهن حواس‌جمع نوشته نیرایال برای چه کسانی مناسب است؟
اگر از کلی‌گویی فاصله بگیریم، بهتر است بگویم کتاب ذهن حواس‌جمع هم مانند تمام کتاب‌های چاپ شده، مخاطبی خاص دارد که در ادامه به چند گروه از آنها اشاره خواهم کرد
- کارمندانی که در بهره‌وری با مشکل مواجه هستند
- مدیرانی که از فرهنگ‌سازمانی حواس‌پرتی خسته شده‌اند
- آن‌هایی که در یک جا نشستن ناتوان هستند
- و شاید بتوان گفت آن‌هایی که به دنبال روابط با تمرکز با اطرافیان هستند
درباره نیرایال، نویسنده کتاب ذهن حواس‌جمع
نیرایال دانش‌آموخته استنفورد است و دستی هم در پژوهش‌کردن درباره طراحی محصول دارد. انگار عاشق این است که به رفتار مصرف‌کننده سرک بکشد (به زبان ساده چه اتفاقی می‌افتد که ما یک محصول را خرید می‌کنیم؟)
نیرایال در ابتدا با نوشتن کتاب قلاب کار خود را شروع کرد که در آن به خوانندگان یاد می‌داد چگونه محصولی بسازند که مردم عاشقش شوند دومین کتاب او ذهن حواس‌جمع است که به قول خودش، می‌خواهد پادزهری برای خلاص‌شدن از شر حواس‌پرتی‌های در طول روز باشد.
نیر ایال در کتاب ذهن حواس‌جمع به پژوهش‌های زیادی استناد می‌کند که می‌توان گفت؛ مانند دو کتاب قبلی که بررسی کردیم، محتوای علمی و آکادمیک دارد.
بخش‌ها و فصل‌های اصلی کتاب ذهن حواس‌جمع به چه شکل است؟
کتاب ذهن حواس‌جمع اثر نیرایال را می‌توان در چهاربخش کلی تقسیم‌بندی کرد که هر یک از بخش ها، فصل‌های چند صفحه‌ای دارند (در این خلاصه کتاب از سه بخش پایانی آن چشم‌پوشی شده) تصویر پایین خلاصه‌ای از بخش‌های آن است
در ابتدا قرار است با محرک‌های درونی آشنا شویم و یاد بگیریم چرا نمی‌توانیم برای چند دقیقه در یک جا بشینیم، چرا توانایی فکرکردن را نداریم و چه عواملی باعث می‌شود از درون ناراحت شویم؟
بخش دوم کتاب به زمان‌گذاشتن برای حواس‌جمعی اشاره دارد و از خوانندگان می‌خواهد به دنبال برنامه‌ریزی برای روز خود باشند. البته ما هم در ادامه و در خلاصه کتاب ذهن حواس‌جمع اثر نیرایال به این موضوع خواهیم پرداخت
در سومین بخش به سراغ محرک‌های بیرونی و قلقلک دهنده‌های ذهن خواهد رفت و با بررسی عوامل بیرونی برای حواس‌پرتی، تأکید دارد این محرک‌ها را از خود دور کنید
چهارمین بخش از کتاب ذهن حواس‌جمع نوشته نیر ایال، به تعهد دادن و توافق‌ها اشاره می‌کند و شاید بتوان به زبان ساده گفت می‌خواهد کاری کند که چیزی را از دست بدهیم تا حواس‌جمع باشیم
بخش اول | حواس‌پرتی از درون است
شما تا چه زمان به خواندن این متن ادامه می‌دهید؟
به‌احتمال زیاد شاید بگویید «خب معلومه، تا هر وقت این خلاصه کتابِ کوفتی تموم بشه دیگه» اما واقعیت چیز دیگر است!
همین که مقداری بی‌حوصلگی، کسلی یا بی‌طاقتی را در این متن متوجه شوید، دست از مطالعه برمی‌دارید و به سراغ کارهای دیگر مانند گردش در اینستاگرام یا لم‌دادن روی مبل برای دیدن فیلم‌های موردعلاقه خواهید رفت البته من هم تلاش خودم را برای جذاب‌تر کردن این خلاصه کتاب خواهم کردJ
ما انسان‌ها در تحمل ناراحتی ناتوان هستیم و به همین دلیل تصمیم می‌گیریم برای فرار از ناراحتی، به سراغ حواس‌پرتی‌های اطرافمان برویم!
نیرایال می‌گوید تمایل انسان برای فرار از رنج، عامل اصلی تمام رفتارهایی است که در طول روز انجام می‌دهد به طور مثال:
- با مقداری بی‌حوصلگی در هنگام مطالعه، به سراغ یخچال می‌رویم
- با کمی فکرکردن برای ایده‌پردازی، به سراغ اینستاگرام خواهیم رفت
- با چند دقیقه انجام‌دادن یک پروژه، به دنبال سایت‌های خبری یا فروشگاهی می‌رویم
- و…
ریشه حواس پرتی چیست؟
احتمالا متوجه منظور نیرایال شده‌اید. او می‌گوید:
حواس‌پرتی‌های بیرونی مانند استفاده از تلفن همراه، تلویزیون دیدن یا سرزدن به یخچال، عوامل فرعی حواس‌پرتی هستند و حتی اگر این محرک‌ها هم در دسترس نباشد، به‌احتمال زیاد ما وسیله‌ای پیدا خواهیم کرد تا حواسمان را با آن پرت کنیم
کارهای با تمرکز، احساساتی ناخوش آیند را به همراه دارند و ما برای فرار از این احساسات درونی، به سراغ حواس‌پرتی‌ها خواهیم رفت.
بدون شک توضیح کامل این بخش از کتاب، کار ساده‌ای نیست، اما من در خلاصه کتاب ذهن حواس‌جمع اثر نیرایال، به یکی از پژوهش‌هایی اشاره می‌کنم که خواندنش مو را به تنم سیخ کرد و دردی پنهان را برای همة انسان‌ها آشکار می‌کند
نشریه ساینس در سال ۳۰۱۴ پژوهشی منتشر کرده که در آن از شرکت‌کننده‌ها خواسته شد در یک اتاق بنشینند و فقط فکر کنند. در اتاق چیزی وجود نداشت به‌غیراز یک دستگاه شوک برقی که شرکت‌کنندگان می‌توانستند به خودشان شوک بدهند
قبل از شروع آزمایش، تمام شرکت‌کنندگان گفتند حاضرند در حالت عادی برای فرار از شوک برقی پول پرداخت کنند، اما در کمال تعجب بعد از شروع آزمایش به خودشان شوک وارد کردند تا از فکر کردن فرار کنند!
این باورکردنی نیست مگر نه؟
پژوهشگران متوجه شدند انسان حاضر است برای فرار از فکرکردن دست به هر کاری بزند، حتی کاری که در حالت عادی برای فرار از آن حاضر است پول پرداخت کند.
چطور محرک‌های درونی را کنترل کنیم؟
نیرایال با تأکید بر این موضوع که جنگیدن با محرک‌های درونی و سرکوب آنها باعث تحریک و قدرتمندتر شدنشان خواهد شد، به روش تعهد و پذیرش که در روان‌شناسی با نام اکت شناخته می‌شود اشاره می‌کند
روش تعهد و پذیرش به این معناست که به‌جای جنگ با احساساتمان، آنها را در آغوش بگیریم و اجازه دهیم درونمان باشد
در ادامه به یک تکنیک برای کنترل احساسات که در خلاصه کتاب ذهن حواس‌جمع اثر نیرایال انتخاب کرده‌ام، اشاره می‌کنم
برگ ها روی آب
فرض کنید در حال مطالعه کتاب هستید و احساس ناراحتی به سراغتان می‌آید. در حالت طبیعی باید اقدامی کنید که شما را از ناراحتی دور کند، اما در این تکنیک می‌خواهیم به احساسات توجه کنیم (حتی اگر سخت باشد)
بنابراین، تصور کنید لب جوی آب نشسته‌اید و برگ‌ها در حال عبور از پیش چشمتان هستند، هر فکر یا احساس را بر روی یک برگ بیندازید تا از شما دور شده و با آب روان همراه شوند…
این تکنیک اجازه می‌دهد افکار و احساساتتان را ببینید، اما به آنها نچسبید.
طرز فکر و اراده، قسمتی جذاب برای خلاصه کتاب ذهن حواس‌جمع اثر نیرایال
وقتی در حال تمام‌کردن بخش اول کتاب بودم، با خودم گفتم «حرف‌های این بنده خدا درسته، اما مشکل من مشکل اراده هست که نمی تونم جلوی خودم رو بگیرم»
به نظرم نیرایال در زمان نوشتن کتاب به این سؤال یا بهانه خوانندگان فکر کرده است، چرا که درست در فصل‌های پایانی بخش یک، به موضوع اراده و طرز فکر پرداخته
نیرایال در این باره که اکثر افراد گمان می‌کنند نیروی اراده فرسایشی است و بعضی‌ها معتقدند توان اراده‌شان کم شده، به فراتحلیل کارل دوک (استاد دانشگاه استنفورد و نویسنده کتاب طرز فکر) اشاره می‌کند
تحقیقات کارل دوک و پژوهش‌های آن نشان می‌دهد افرادی که باور دارند اراده فرسایشی است، فرسایش اراده را تجربه می‌کنند و بلعکس آن‌هایی که به این موضوع باور ندارند، هیچ کاهش توانی را در اراده خود نخواهند دید و اصلاً اصطلاح فرسایش اراده علمی نیست!
کارل دوک تأکید می‌کند علت اصلی فرسایش توان اراده، افکار خودتخریبی گر است مثلاً
- من اراده پایینی دارم
- من ضعیف هستم
- قدرت محرک‌های بیرونی بیشتر از قدرت اراده من هست
- و…
ما قدرت طرز فکر را دست‌کم می‌گیریم درحالی‌که تحقیقات نشان می‌دهد طرز فکر به‌اندازه وابستگی جسمی اهمیت دارد. به طور مثال در یکی از پژوهش‌هایی که بین ترک‌کنندگان مواد مخدر صورت‌گرفته ثابت شده است آن‌هایی که باور داشتند اراده ضعیفی دارند، احتمال شکستشان بیشتر بود!
به خودتان باور داشته باشید و تردید نکنید توانایی کنارآمدن با محرک‌های درونی را خواهید داشت، فقط مقداری صبوری کنید و امید داشته باشید.
می توانید با کلیک بر روی این لینک، سخنرانی کارل دوک در مورد طرز فکر را مشاهده کنید
بخش دو از خلاصه کتاب ذهن حواس جمع اثر نیر ایال| تنظیم زمان
در این قسمت از خلاصه کتاب ذهن حواس جمع اثر نیر ایال، به پُر کردن زمان‌های در طول روز و برنامه ریزی برای آن ها خواهیم پرداخت
قرار نیست مانند ربات‌ها زندگی کنیم و برای حواس‌جمع بودن، دقیقه‌به‌دقیقه زندگی را طبق یک برنامه منظم پیش ببریم، اما بهتر است برای هر کاری که می‌خواهیم انجام دهیم زمانی مشخص کنیم (حتی فیلم دیدن یا چرخش در اینستاگرام)
البته طبیعی است که گاهی به برنامه‌های خود نرسیم و به تله حواس‌پرتی‌ها دُم دهیم، اما نیر ایال تأکید دارد می‌توانیم پایان هر هفته زمانی را برای بازبینی هفته‌ای که گذشت اختصاص دهیم و چند سؤال مهم را از خودمان بپرسیم
- چه چیزی باعث شد حواسم پرت بشه و به برنامه هام نرسم؟
- آیا محرک‌های بیرونی در این حواس‌پرتی نقش داشتند یا محرک‌های درونی
- چه احساساتی را برای این حواس‌پرتی تجربه کردم؟
- چطور می تونم پیشگیری کنم که دیگه تکرار نشه؟
زمانتان را باارزش‌های زندگی پُر کنید
ارزش‌ها در زندگی ما تأثیر زیادی دارند و مانند قطب‌نما عمل می‌کنند. وقتی زندگی بر پایه ارزش‌ها را انتخاب می‌کنیم، به انسانی تبدیل می‌شویم که دوست داریم
می‌توانیم زمانمان را باارزش‌هایی که برای زندگی خود انتخاب کرده‌ایم پُر کنیم به طور مثال اگر خانواده، سلامتی، آرامش و یا سرگرمی، از ارزش‌های زندگی‌تان است، می‌توانید برنامه های زیر این ارزش‌ها را به زمان تبدیل کنید تا زمان‌های خالی خود را پُر کنید
باید قبول کنیم پدر و مادر ایدئال، همکار و یا دوست ایدئال بودن، کار ساده‌ای نیست و باید برای تبدیل‌شدن به آنها تلاش کرد
متأسفانه اکثر ما زمانمان را برای حواس‌پرتی‌هایی اختصاص می‌دهیم که با هیچ یک از ارزش‌های زندگی‌مان هم سو نیستند و طبیعی است که در این حالت از وقت‌گذاشتن برای روابط مهم، اختصاص‌دادن زمان برای خود و لذت‌بردن از زندگی زمانی نداشته باشیم
بخش سوم | محرک های بیرونی
حتی اگر محرک‌های درونی را بشناسید و برای حواس‌جمع بودن خود باتوجه‌به ارزش‌هایتان زمان اختصاص دهید، بازهم عواملی هستند که از بیرون و محیط اطراف باعث حواس‌پرتی خواهند شد
نویسنده در این بخش به طور کامل به جنبه‌های مختلف زندگی خواهد پرداخت، اما من در خلاصه کتاب ذهن حواس‌جمع اثر نیرایال، تنها به دو بخش که از نظر خودم اهمیت بیشتری دارد اشاره خواهم کرد
کلیدی‌ترین سؤال
چند روز پیش با یکی از شرکت‌کنندگان دوره غیرحضوری تقویت تمرکز و توجه در حال گپ‌زدن بودیم و او به یک نکته مهم از حواس‌پرتی‌هایش اشاره کرد «آقای راهداری، جدیداً احساس می‌کنم اسیر شبکه‌های اجتماعی شدم و در بیشتر مواقع بدونِ فکرکردن میرم سراغشون!»
باید گفت شبکه‌های اجتماعی با پرت‌کردن حواسمان، باعث هک‌شدن مغز می‌شوند. این موضوع گریبان‌گیر اکثرمان شده است، حتی زمانی که تصمیم به انجام با تمرکز کارها داریم هم تله‌ای بزرگ به نام تلفن همراه و شبکه‌های اجتماعی مانع از حواس‌جمعی‌مان خواهد شد
می‌خواهیم در سریع‌ترین زمان ممکن به پیام‌هایی که دریافت کرده‌ایم پاسخ دهیم، اما باید به این نکته هم توجه داشته باشیم که پاسخ سریع و چک‌کردن فوری تلفن همراه، باعث شرطی‌شدن سیستم تمرکزمان خواهد شد و توانایی تمرکزکردن در مدت‌زمان طولانی را نخواهیم داشت!
یکی دیگر از پژوهش‌هایی که در خلاصه کتاب ذهن حواس جمع اثر نیر ایال انتخاب کرده‌ام، پژوهشی است که در نشریه اکسپریمنتال سایکولوژی منتشر شده
نتایج این تحقیق نشان می‌دهد دریافت پیام و چک‌نکردن آن، به همان اندازه که پیام را چک کنید باعث حواس‌پرتی و تلف‌شدن ذهن خواهد شد!
بااین‌حال راه چاره چیست؟ آیا می‌شود برای این جراحت وارده شده به سیستم توجه مغز کاری کرد و از شر تلفن همراه خلاص شد؟
همان‌طور که نیرایال می‌گوید، می‌توانیم با پرسیدن یک سؤال هوشمندانه از خودمان، افسار حواس‌پرتی‌های این شکلی را به دست بگیریم
این سؤال هوشمندانه را از خودتان بپرسید و اگر متوجه شدید شما درحال‌خدمت کردن به آن برنامه‌ها هستید (مانند اینستاگرام) بهتر است به فکر مدیریت آن شوید.
بخش چهارم | تعهد و توافق
روزهای اولی که تصمیم به طراحی دوره هدف‌گذاری متمرکز گرفتم، زیادی تنبل بودم و برای جمع‌آوری اطلاعات اهمال‌کاری می‌کردم. راستش را بخواهید پس از مطالعه این بخش از کتاب، من هم مانند نیرایال از قدرت تعهد شگفت‌زده شدم و به همین دلیل این قسمت را در خلاصه کتاب ذهن حواس‌جمع جای‌داده‌ام
در ادامه به دو روش برای استفاده از توافق و تعهد اشاره خواهم کرد
توافق مستلزم تلاش
توافق مستلزم تلاش یعنی: دردسترس‌بودن محرک‌های بیرونی را دشوار کنید
اکنون که در حال نوشتن خلاصه کتاب ذهن متمرکز نوشته نیرایال هستم، تلفن همراه را درون کمد لباس‌ها گذاشته‌ام و کلید کمد را در آشپزخانه قرار داده‌ام تا هر وقت وسوسه استفاده گوشی به سراغم آمد، به‌راحتی در دسترس نباشد
این روش، راهی برای دورکردن حواس‌پرتی می‌باشد چرا که مقداری تلاش لازم است. راستش را بخواهید حوصله ندارم از جایم بلند شوم، به آشپزخانه بروم، در کمد را باز کنم و در نهایت گوشی را بردارم… (حداقل تا زمانی که کارم با این نوشته تمام شود)
شما هم می‌توانید با کمی خلاقیت، دسترسی به عوامل حواس‌پرتی را برای خود سخت‌تر کنید تا با این کار کمتر به سراغ آنها بروید.
توافق با جیب مبارک
نیرایال در این فصل به مایه‌گذاشتن از جیب اشاره می‌کند و باور دارد وقتی جریمه را به شکلی مالی در نظر می‌گیریم، کمتر به سراغ حواس‌پرتی‌ها خواهیم رفت
فرض کنید به شما بگویم اگر تا پایان این مقاله را نخوانید، باید دویست هزار تومان به‌حساب من واریز کنید. در این حالت آیا قید مطالعه این خلاصه کتاب را خواهید زد؟
نیر ایال برای اثبات این موضوع به سراغ تحقیقات علمی هم رفته و به پژوهشی که در مجله نیوانگلند برای ترک‌کنندگان سیگار منتشر شده اشاره می‌کند
در این پژوهش شرکت‌کنندگان را به سه گروه تقسیم کردند
نام گروه اول «کنترل» بود و به آنها ورق‌های نیکوتین را دادند تا بتواند با استفاده از آن، مصرف سیگار را کم و در نهایت آن را ترک کنند. شش ماه بعد تنها شش درصد از این گروه با موفقیت سیگار را کنار گذاشتند
دومین گروه را گروه «پاداش» نام‌گذاری کردند و به آنها گفته شد اگر سیگار را ترک کنید ۸5۰ دلار از ما خواهید گرفت. تعداد ترک‌کنندگان این گروه در شش ماه بعد، ۱۷ درصد بود
برای گروه سوم که «سپرده‌گذار» نام‌گذاری شده بود هم ۸۵۰ دلار جایزه در نظر گرفته شد، اما با این تفاوت که ۱۵۰ دلار این مبلغ از خود شرکت‌کنندگان دریافت می‌شد و ۷۰۰ دلار را پژوهشگران پرداخت می‌کردند.
این گروه اگر در ترک سیگار شکست می‌خوردند، نه‌تنها به دست نمی‌آوردند، بلکه پولی را هم که در حساب گذاشته بودند از دست می‌دادند
جالب است بدانید نزدیک به ۶۰ درصد از گروه سوم سیگار را ترک کرده بودند!
پژوهشگران متوجه شدند وقتی چیزی را از دست می‌دهیم، درد بیشتری را نسبت به زمانی که چیزی را به دست نمی‌آوریم احساس خواهیم کرد
۴ اقدام عملی از خلاصه کتاب ذهن حواس‌جمع
به این باور هستم که مطالعه یک کتاب، تنها زمانی سودمند است که از آن درسی گرفته باشیم و آن را در زندگی روزمره خود به کار ببریم
به همین دلیل در ادامه به اقدام‌هایی که پس از مطالعه کتاب ذهن حواس به شما پیشنهاد می‌کنم خواهم پرداخت و از شما می‌خواهم باتوجه‌به سبک زندگی خود، یکی از آنها را انتخاب و در برنامه روزمره‌تان جای دهید
۱ زمانی را برای نوشتن احساسات در نظر بگیرید
همان‌طور که در خلاصه کتاب ذهن حواس‌جمع هم اشاره کردیم، آگاهی از احساساتی که در طول روز تجربه می‌کنیم، باعث می‌شود کمتر به سراغ حواس‌پرتی‌ها برویم
در طول روز زمانی را برای نوشتن احساساتی که تجربه می‌کنید اختصاص دهید، این احساسات می‌تواند شکلی از بی‌حوصلگی، کسلی، اضطراب یا استرس باشد. به‌هرحال مهم است آنها را بر روی کاغذ بیاوریم تا در مواقعی که نیاز به تمرکز داریم، از آنها آگاه باشیم.
۲ از جیب بدهید
چه پروژه یا کاری در دست دارید که باید زودتر از زمان ممکن تمام کنید یا اصطلاحاً ضرب الاجل دارد؟
می‌توانید برای به سرانجام رساندن آن از توافق مالی استفاده کنید. به طور مثال شاید بخواهید به یکی از دوستانتان دویست هزارتومان پول بدهید و بگویید اگر تا پایان هفته آینده این کار را تمام نکردم، این پول از تو باشد.
۳ تلفن همراه را از خود دور کنید
این اقدام، ترکیبی از توافق و دورکردن محرک‌های بیرونی است، بنابراین می‌توانید وقت‌هایی که تصمیم دارید کاری را با نهایت تمرکز انجام دهید، تلفن همراه را در یک کمد دربسته (مانند من) قرار دهید تا برداشتن آن مقداری دشوار باشد و استفاده‌نکردن از آن، عاملی برای حواس‌جمع بودنتان.
۴ برنامه خود را پُر کنید
هر روز صبح قبل از شروع روزی خود، برنامه دقیقی از کارهایی که باید انجام شوند داشته باشید. مهم نیست می‌خواهید فیلم نگاه کنید یا زمان خود را با حفظ‌کردن جدول مندلیف پُر کنید، مهم این است که زمان خالی را در برنامه خود جای ندهید چرا که باعث حواس‌پرتی و سردرگمی شما خواهد شد
جمع‌بندی خلاصه کتاب ذهن حواس‌جمع اثر نیر ایال:
شاید این چند کلام آخر، نتیجه‌گیری مناسبی باشد:
قبل از اینکه به دنبال شبکه‌های اجتماعی و عوامل حواس‌پرتی در محیط باشیم، بهتر است از احساسات و محرک‌های انگیزاننده درونی آگاه باشیم
باید قبول کنیم حتی قبل از تکنولوژی هم عوامل حواس‌پرتی وجود داشته‌اند؛ مثلاً بعضی معتقد بودند که کتاب عاملی برای حواس‌پرتی است و بعضی دیگر مطالعه روزنامه را مزخرف می‌دانستند!
هر وقت زمان خالی را در برنامه خود احساس کردید، تردید نکنید که با حواس‌پرتی‌ها پُر خواهد شد، حتی اگر تلاش کنید جلوی آن را بگیرید
در خلاصه کتاب ذهن حواس‌جمع نوشته نیر ایال، یادگرفتنم از محرک‌های بیرونی مراقبت کنیم و تاحدامکان دُم به تله آنها ندهیم و همچنین با درنظرگرفتن توافق و ایجاد تعهد، احتمال غرق‌شدن در حواس‌پرتی و اهمال‌کاری را به حداقل برسانیم
متمرکز باشید.
